ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਚ : ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਇੱਕ ਵਾਕ/ਇੱਕ ਸਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1. ‘ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ-ਨਾਚ’ ਨਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ਦਾ ਲੇਖਕ ਕੌਣ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਡਾ. ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਤੁਹਾਡੀ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂਰ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਲੇਖ ਦਰਜ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ-ਨਾਚ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3. ਲੋਕ-ਨਾਚਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ, ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਨਚਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ?
ਉੱਤਰ : ਨਹੀਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4. ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਪੂਰਵ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨੱਚਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਭੂਗੋਲਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆਏ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ?
ਉੱਤਰ : ਆਏ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5. ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨੱਚਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ?
ਉੱਤਰ : ਨਹੀਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6. ਅਸਲ ਵਿੱਚ ……… ਤਾਲੀ ਨਾਚ ਹੈ। ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰੋ।
ਉੱਤਰ : ਗਿੱਧਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7. ਗਿੱਧਾ ਨਾਂ ਦਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨੱਚਣ ਲਈ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਥਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਨਹੀਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8. ਪਰੰਪਰਿਕ ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਢੋਲਕੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ?
ਉੱਤਰ : ਨਹੀਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9. ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸ ਇਸਤਰੀ-ਨਾਚ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਰਤਾਜ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਗਿੱਧੇ ਨੂੰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10. ‘ਸੰਮੀ’ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਗਿੱਧੇ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਥਨ ਠੀਕ ਹੈ ਜਾਂ ਗਲਤ?
ਉੱਤਰ : ਠੀਕ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11. ਸੰਮੀ ਨਾਂ ਦੇ ਦਰਖਤ ਦੀ ਲੱਕੜ ਬਾਲ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਨੱਚਣ ਵਾਲੇ ਨਾਚ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋਇਆ?
ਉੱਤਰ : ਸੰਮੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. ਸੰਮੀ ਕਿਸ ਦੇ ਵਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਨੱਚ-ਨੱਚ ਫਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਢੋਲੇ ਦੇ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13. ਸੰਮੀ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੁਨੇਹੜੇ ਭੇਜਣ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਪੰਛੀਆਂ ਰਾਹੀਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14. ਬਾਹਾਂ ਦੇ ਹਿਲੋਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨਾਚ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਸੰਮੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15. ‘ਸਲਾਮੀ’ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨਾਲ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ‘ਸੰਮੀ’ ਨਾਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16. ਕਿੱਕਲੀ ਨਾਂ ਦਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਕੌਣ ਨੱਚਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਛੋਟੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17. ਕਿੱਕਲੀ ਜਾਂ ਕਿਰਕਲੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਕਿਹੜੀ ਅਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਚਾਅ-ਭਰਪੂਰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18. ਕਿਹੜਾ ਨਾਚ ਗਿੱਧੇ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਕਿੱਕਲੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19. ਕਿਹੜਾ ਨਾਚ ਤੀਬਰ ਗਤੀ ਦਾ ਜੁੱਟ-ਨਾਚ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ?
ਉੱਤਰ : ਕਿੱਕਲੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20. ‘ਹੁੱਲੇ-ਹੁਲਾਰੇ’ ਨਾਚ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਨਾਚ ਸੀ ਜਾਂ ਮਰਦਾਂ ਦਾ?
ਉੱਤਰ : ਇਸਤਰੀਆਂ ਦਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21. ਕਿਹੜਾ ਨਾਚ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋਲੀ ਅਤੇ ਲੋਹੜੀ ਜਿਹੇ ਮਾਂਗਲਿਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਸਮੇਂ ਘੇਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ?
ਉੱਤਰ : ਹੁੱਲੇ-ਹੁਲਾਰੇ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22. ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਹੁਲਾਰੇ, ਲੱਕ ਮਟਕਾਉਣਾ, ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਠੁਮਕਾਉਣਾ, ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰਨਾ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਘੁੰਮਣਾ ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਸਨ?
ਉੱਤਰ : ‘ਹੁੱਲੇ-ਹੁਲਾਰੇ’ ਦੀਆਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23. ਪੁਰਾਣੇ ਗਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਹੁੱਲੇ-ਹੁਲਾਰੇ’ ਨਾਚ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਸੀ?
ਉੱਤਰ : ਹਲੀਸਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24. ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਦਾ ਨਾਂ ਫ਼ਸਲ-ਨਾਚ ਜਾਂ ਵਿਸਾਖੀ-ਨਾਚ ਪਿਆ?
ਉੱਤਰ : ਭੰਗੜੇ ਦਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25. ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਭੰਗੜੇ ਨੇ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26. ਢੋਲ ਦੀ ਸਰਲ ਤਾਲ ‘ਤੇ ਨੱਚਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਭੰਗੜਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27. ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਚਿਮਟੇ, ਡਾਂਗਾਂ, ਕਾਟੋ, ਸੱਪ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਭੰਗੜੇ ਵਿੱਚ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28. ‘ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇਖ ਲਓ, ਜਿਉ ਟਾਹਲੀ ਦੇ ਪਾਵੇ।’ ਇਹ ਤੁਕ ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਭੰਗੜੇ ਨਾਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29. ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ‘ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ’ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਝੂੰਮਰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 30. ਕਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਦਾ ਨਾਂ ਝੂਮ-ਝੂਮ ਕੇ ਨੱਚਣ ਸਦਕਾ ਪਿਆ?
ਉੱਤਰ : ਝੂੰਮਰ ਦਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 31. ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਲੋਕ-ਗੀਤ ਢੋਲੇ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਢੋਲ ਦੀ ਤਾਲ ‘ਤੇ ਨੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਝੂੰਮਰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 32. ‘ਲੰਘ ਆ ਜਾ ਪੱਤਣ ਝਨਾਂ ਦਾ ਯਾਰ, ਲੰਘ ਆ ਜਾ ਪੱਤਣ ਝਨਾ ਦਾ’ ਤੁਕ ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਝੂੰਮਰ ਨਾਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 33. ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਨੂੰ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਨਾਚ ਵੀ ਸਮਝ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਲੁੱਡੀ ਨੂੰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 34. ਕਿਹੜਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਨਾਚ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਲੁੱਡੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 35. ‘ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਗਿੱਧਾ’ ਕਿਸ ਭੂ-ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 36. ‘ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਗਿੱਧਾ’ ਲਈ ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਨਾਂ ਹਨ?
ਉੱਤਰ : ‘ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਗਿੱਧਾ’ ਲਈ ਹੋਰ ਨਾਂ ‘ਚੋਬਰਾਂ ਦਾ ਗਿੱਧਾ’ ਅਤੇ ‘ਮਲਵਈਆਂ ਦਾ ਗਿੱਧਾ’ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 37. ਕਿਸ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਨਾਚ ਵਰਗੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਘੱਟ ਅਤੇ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 38. ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਸੂਫ਼ੀਆਂ-ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਡੇਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਨੱਚਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਧਮਾਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 39. ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ-ਨਾਚਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ਜਿਹੜੇ ਲਗਪਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ ਜਾਪਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ : ਅਖਾੜਾ, ਗਤਕਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 40. ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ-ਨਾਚਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਬਦਲਾਅ ਲੈ ਆਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਦੀਆਂ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ-ਨਾਚਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲੈ ਆਂਦਾ ਹੈ।
