ਰਸ/रस Archives

ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ‘ਵੈਰਾਗ’ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ਅਭਿਵਿਅਕਤ ਹੁੰਦਾ

ਵੀਭਤਸ ਰਸ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਵੀਭਤਸ ਰਸ ਇਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਘ੍ਰਿਣਾ ਜਾਂ ਨਫ਼ਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮ੍ਰਿਤਕ ਲੋਥ, ਚਰਬੀ, ਸੜ੍ਹਾਂਦ, ਹਵਾੜ, ਮਲ-ਮੂਤਰ, ਹੱਡਾ-ਰੋੜੀ, ਘਿਨੌਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ

ਭਿਆਨਕ ਰਸ ਭਿਆਨਕ ਰਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ‘ਭੈ’ ਭਾਵ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਡਰਾਉਣੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਵੇਖਣ-ਸੁਣਨ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਮਨ ਦੇ

ਅਦਭੁਤ ਰਸ ਇਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ‘ਅਚਰਜਤਾ’ ਜਾਂ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ, ਅਨੋਖੀਆਂ ਕਥਾ-ਕਹਾਣੀਆਂ, ਵਚਿੱਤਰ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਚਕਾਚੌਂਧ ਕਰਨ

ਬੀਰ ਰਸ ਇਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਉਤਸ਼ਾਹ ਜਾਂ ਜੋਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਜੰਗਾਂ-ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਰਤਾ, ਸੂਰਮਗਤੀ

ਰੌਦਰ ਰਸ ਰੌਦਰ ਰਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਕਰੋਧ ਜਾਂ ਗੁੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਵਲੋਂ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਜਾਂ ਨਿਰਾਦਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ,

ਕਰੁਣਾ ਰਸ ਇਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਕਰੁਣਾ, ਤਰਸ, ਦਇਆ, ਹਮਦਰਦੀ ਆਦਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਵਿ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵਿਸ਼ਵਾਨਾਥ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ

ਹਾਸ ਰਸ ਹਾਸੇ ਤੋਂ ਹੀ ਹਾਸ ਰਸ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਹਾਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਜਾਂ ਨਾਟਕਾਂ

ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਰਸ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਰਸ ਨੂੰ ਰਸਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਿਦਵਾਨ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸਲ

ਰਸ ਅਰਥ ਅਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ : ਰਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸਧਾਰਨ ਅਰਥ ‘ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ‘ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ ਗੰਨੇ ਦਾ ਰਸ, ਫੁੱਲਾਂ