CBSEclass 11 PunjabiClass 12 PunjabiClass 12 Punjabi (ਪੰਜਾਬੀ)Class 8 Punjabi (ਪੰਜਾਬੀ)Class 9th NCERT PunjabiEducationNCERT class 10thPunjab School Education Board(PSEB)Punjabi Viakaran/ Punjabi Grammar

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ : ਜਾਣਕਾਰੀ


ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ


ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1. ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਸੀ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ : ਭਾਸ਼ਾ ਜਾਂ ਬੋਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਲਈ ਸਫਲ ਸਾਧਨ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਭਾਸ਼ਾ (ਬੋਲੀ) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3. ਬੋਲੀ (ਭਾਸ਼ਾ) ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਦੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4. ਕੀ ਸੰਸਾਰ (ਜਾਂ ਭਾਰਤ) ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਇੱਕੋ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ?

ਉੱਤਰ : ਵੱਖ-ਵੱਖ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5. ਸਾਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹਨ ? ਸਹੀ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣੋ ।

(A) ਵੀਹ

(B) ਬਾਈ

(C) ਚੌਵੀ

(D) ਅਠਾਈ ।

ਉੱਤਰ : ਬਾਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6. ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ (ਮਨਜੂਰ) ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹਨ?

ਉੱਤਰ : ਬਾਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7. ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ।

(ੳ) ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਚੌਵੀ ਹਨ।

(ਅ) ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬਾਈ ਹਨ।

ਉੱਤਰ : (ੳ) ਗ਼ਲਤ, (ਅ) ਸਹੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8. ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ  ਭਰੋ।

ਸਾਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ …….. ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਹਨ।

ਉੱਤਰ : ਬਾਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9. ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ : ਗੁਜਰਾਤੀ ਤੇ ਮਰਾਠੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10. ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਬੋਲਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਰੂਪ ਕੀ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਮੌਖਿਕ ਰੂਪ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11. ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ : ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜ-ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਪੰਜਾਬੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13. ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕੀ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14. ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਪੰਜਾਬੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15. ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਪੰਜਾਬੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਕਥਨ/ਵਾਕ ਸਹੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਹੜਾ ਗ਼ਲਤ ?

(ੳ) ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਤ-ਭਾਸ਼ਾ ਹਿੰਦੀ ਹੈ।

(ਅ) ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਤ-ਭਾਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀ ਹੈ ।

(ੲ) ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਤ-ਭਾਸ਼ਾ ਉਰਦੂ ਹੈ ।

ਉੱਤਰ : (ੳ) ਗਲਤ, (ਅ) ਸਹੀ, (ੲ) ਗਲਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17. ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18. ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਇਕ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸ ਪੱਖੋਂ ਫ਼ਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਤੇ ਉਚਾਰਨ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19. ਬੋਲੀ ਦੇ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਦੇ ਇਲਾਕਾਈ ਰੂਪ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ : ਉਪਬੋਲੀ/ਉਪਭਾਸ਼ਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20. ਇਕ ਭਾਸ਼ਾਈ-ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਹੇ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾ-ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21. ਮਾਝੇ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤਰਨਤਾਰਨ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਠਾਨਕੋਟ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲਾਹੌਰ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਆਲਕੋਟ ਵਿਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ. ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਇਕ ਉਪਬੋਲੀ (ਉਪਭਾਸ਼ਾ) ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ : ਮਾਝੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22. ਮਾਲਵੇ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ/ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਿਆਂ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਗ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਮਲਵਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23. ਮਲਵਈ ਉਪਬੋਲੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਿਸੇ ਇਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ : ਲੁਧਿਆਣਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24. ਦੁਆਬੇ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ/ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ)/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਦੁਆਬੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25. ਪੁਆਧ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ (ਰੂਪ ਨਗਰ)/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬਜਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ), ਜਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲੇ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਬਾਲਾ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ : ਪੁਆਧੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26. ਪੁਆਧ ਦੇ ਦੋ ਇਲਾਕੇ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ : ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27. ਜਿਹਲਮ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਿਹਲਮ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕੈਮਲਪੁਰ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਪੋਠੋਹਾਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28. ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

(ੳ) ਪੁਆਧੀ

(ਅ) ਦੁਆਬੀ

(ੲ) ਪੋਠੋਹਾਰੀ

(ਸ) ਮਾਝੀ ।

ਉੱਤਰ : ਪੋਠੋਹਾਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29. ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ।

(ੳ) ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਪੋਠੋਹਾਰੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

(ਅ) ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਮਲਵਈ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਉੱਤਰ : (ੳ) ਸਹੀ, (ਅ) ਗ਼ਲਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 30. ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋ।

ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ (ਇਲਾਕੇ) ਵਿਚ………ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਉੱਤਰ : ਪੋਠੋਹਾਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 31. ਡੇਰਾ ਗਾਜ਼ੀ ਖ਼ਾਂ/ਬਹਾਵਲਪੁਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਮੁਲਤਾਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 32. ਡੋਗਰੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਦੋ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ : ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਾਂਗੜਾ ਦਾ ਕੁੱਝ ਭਾਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 33. ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਵਧਣ ਕਰਕੇ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਵਖਰੇਵੇਂ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਘੱਟ ਰਹੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ : ਘੱਟ ਰਹੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 34. ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਰਬ-ਸਾਂਝੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਮਿਆਰੀ ਜਾਂ ਟਕਸਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 35. ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਟਕਸਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਆਧਾਰ ਕਿਹੜੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ (ਉਪਬੋਲੀ) ਹੈ?

ਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ. ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਟਕਸਾਲੀ ਬੋਲੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਮਾਝੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 36. ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਸਮਾਚਾਰ ਪੱਤਰਾਂ (ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ) ਰੇਡੀਓ, ਟੈਲੀਵਿਯਨ/ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ/ ਦਫ਼ਤਰੀ ਕਾਰਵਾਈ/ਸਕੂਲਾਂ-ਕਾਲਜਾਂ/ਪੜ੍ਹਾਈ-ਲਿਖਾਈ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

ਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ. ਕਿਹੜੀ ਭਾਸ਼ਾ/ਬੋਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਟਕਸਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ/ਟਕਸਾਲੀ ਬੋਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 37. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ : ਪੋਠੋਹਾਰੀ, ਮੁਲਤਾਨੀ ਤੇ ਝਾਂਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 38. ਕੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵੰਨਗੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?

ਉੱਤਰ : ਹਾਂ ।