CBSEEducationNCERT class 10thPunjab School Education Board(PSEB)

ਵਸਤੁਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ : ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ


ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ : ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ


ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1. ‘ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ’ /’ਦੇਖ ਪਰਾਈਆ ਚੰਗੀਆ’ / ‘ਆਪ ਭਲਾ ਸਭ ਜਗੁ ਭਲਾ’ / ‘ਅਕਿਰਤਘਣ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਰਚਨਹਾਰ ਕਵੀ ਕੌਣ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ (ਕਵਿਤਾ) ਕਿਹੜੀ ਹੈ?

(A) ‘ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ /’ਦੇਖ ਪਰਾਈਆ ਚੰਗੀਆ / ਆਪ ਭਲਾ ਸਭ ਜਗੁ ਭਲਾ’ /’ਅਕਿਰਤਘਣ ।

(B) ਏ ਸਰੀਰਾ ਮੇਰਿਆ

(C) ਗਗਨ ਮੈਂ ਥਾਲੁ

(D) ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ ।

ਉੱਤਰ : ‘ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ’ / ਦੇਖ ਪਰਾਈਆ ਚੰਗੀਆ’ /’ਆਪ ਭਲਾ ਸਭ ਜਗੁ ਭਲਾ’/ ‘ਅਕਿਰਤਘਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3. ਕਿਸ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ (ਜਨਮ ਲੈਣ) ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਮਿਟ ਗਿਆ ਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਚਾਨਣ ਹੋ ਗਿਆ?

ਉੱਤਰ : ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4. ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਬੁੱਕਣ ਨਾਲ ਕਿਸ ਦਾ ਧੀਰਜ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ : ਹਿਰਨਾਂ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5. ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਪੈਰ ਧਰਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਥਾਂ ਸੇਵਕਾਂ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ?

ਉੱਤਰ : ਪੂਜਣਯੋਗ/ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6. ਚਾਰੇ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਨੇਂ ਖੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਤਾਰਿਆ?

ਉੱਤਰ : ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7. ਥਾਂ-ਥਾਂ, ਘਰ-ਘਰ (ਧਰਮਸ਼ਾਲਾਵਾਂ) ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋਣ ਲੱਗਾ?

ਉੱਤਰ : ਕੀਰਤਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਕਿਸ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ?

ਉੱਤਰ : ਕਲਯੁਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਹਨੇਰਾ (ਧੁੰਦ) ਮਿਟ ਗਿਆ?

ਉੱਤਰ : ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਕਾਹਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ?

ਉੱਤਰ : ਗਿਆਨ ਦਾ/ਸੱਚ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11. ਵਾਕਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਵਿਚ ਢੁੱਕਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਭਰੋ –

(ੳ) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚੋਂ ……….ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਮਿਟ ਗਿਆ ।

(ਅ) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ……….. ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ।

ਉੱਤਰ : (ੳ) ਅਗਿਆਨਤਾ (ਅ) ਸੱਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਥਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਠੀਕ ਹੈ ਤੇ ਕਿਹੜਾ ਗ਼ਲਤ ?

(ੳ) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਮਿਟ ਗਿਆ।

(ਅ) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਚਾਰ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਨੌਆਂ ਖੰਡਾਂ ਨੂੰ ਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ।

(ੲ) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਤਯੁਗ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ।

ਉੱਤਰ : (ੳ) ਠੀਕ, (ਅ) ਠੀਕ, (ੲ) ਗ਼ਲਤ ।